Ẩm thực Nhật Bản luôn thể hiện tư duy thẩm mĩ tinh tế từ nghệ thuật trình bày đến cẩn thận trong từng bước chế biến món ăn. Đặc biệt,  người Nhật thường không lạm dụng quá nhiều gia vị để làm nổi bật hương vị tươi ngon, tinh khiết tự nhiên của món ăn và  có được hương vị thanh tao, nhẹ nhàng và phù hợp với thiên nhiên theo từng mùa. Cùng DIVA Gốm Sứ tìm hiểu sơ nét về nền ẩm thực độc đáo của đất nước mặt trời mọc nhé.

1. Triết lý ẩm thực

Quy tắc “tam ngũ” của ẩm thực Nhật Bản bao gồm: ngũ vị, ngũ sắc, ngũ pháp. Ngũ vị là: ngọt, chua, cay, đắng, mặn. Ngũ sắc có: trắng, vàng, đỏ, xanh, đen. Ngũ pháp là: sống, ninh, nướng, chiên và hấp. Người Nhật hầu như không sử dụng gia vị khi nấu ăn để cảm nhận được hương vị tinh khiết từ các nguyên liệu như: cá, rong biển, rau, gạo và đậu nành.

2. Ý nghĩa văn hóa

Những món ăn Nhật thường có ý nghĩa như một lời chúc đến mọi người như rượu sake xua đuổi tà ma và kéo dài tuổi thọ, món đậu phụ chúc mạnh khỏe, món trứng cá tuyết nướng chúc gia đình đông vui, món sushi cá tráp biển chúc sung túc thịnh vượng, món tempura, món tôm với ý nghĩa chúc trường thọ…

3. Dinh dưỡng

Người Nhật thường ăn uống theo quy tắc “ichi ju san sai” nghĩa là “một súp, ba món”, ăn với cơm. Người Nhật cũng chú trọng những thành phần giàu dinh dưỡng trong thực phẩm như đậu nành và chế phẩm đậu nành như miso (tương đặc), tofu (đậu hũ tươi), natto giúp ngăn chặn tình trạng tắc nghẽn mạch máu; hạt vừng đen giúp kích thích hoạt động não bộ, mơ chua umeboshi giúp lọc máu hiệu quả, rong biển kombu giúp giảm lượng cholesterol, chè tươi giúp chống lão hóa tế bào…

4. Phép lịch sự trên bàn ăn

• Trước khi ăn để mời mọi người dùng bữa, người Nhật dùng thành ngữ: “Itadakimasu”.
• Sau khi ăn xong, để tỏ lòng cảm ơn đến những người chuẩn bị món ăn, người Nhật sẽ dùng thành ngữ “Gochiso sama deshita”.
• Khi uống rượu Sake, người Nhật sẽ rót rượu vào chén của người người khác hơn là rót cho mình, đến khi dốc gần cạn chai mới tự rót cho chính mình.

5. Tính thiên nhiên trong ẩm thực Nhật Bản

Món ăn tươi sống

Người Nhật rất thích món cá sống vì chúng vẫn giữ được trọn vẹn sự tươi ngon của hương vị thiên nhiên.

Món ăn theo mùa

Người Nhật thường dùng thực phẩm theo mùa để cảm nhận hết hương vị tươi ngon, thanh khiết như vào mùa xuân, sẽ gồm có những món như cá shirouo, bánh sakura mochi và gạo anh đào. Mùa hè, những món ăn có vị mát lành như món lươn, cà tím nướng, đậu edamame, các loại mì lạnh như: mì sợi mỏng somen, mỳ tôm lạnh, các món đậu hũ như: tào phớ Nhật Bản và khổ qua xào đậu hũ của vùng Okinawa sẽ được ưa chuộng. Tháng 5 là mùa cá ngừ, còn tháng 6 là mùa cá ayu. Mùa thu, người Nhật ăn khoai lang nướng, món lăn bột chiên tempura và loại bánh nama-gashi hình quả hồng chín hoặc hình bạch quả. Tháng 9 là tháng của mặt trăng nên những món hầm màu trắng được ưa chuộng như bào ngư, dưa chuột và măng. Những nồi lẩu oden và bát chè đậu đỏ shiruko nóng hổi sẽ được ăn vào mùa đông lạnh giá để xua tan cái lạnh.

Ngoài ra, vào mùa đông, người Nhật cũng ưa chuộng các loại quýt, tượng trưng cho mặt trời ấm áp và dùng đó như là một món quà cho năm mới.

Tổng hợp từ Internet