Việc thưởng thức tách trà nóng, nhâm nhi vài miếng bánh ngọt cùng buổi trò truyện rôm rả với những người thân quen từ lâu đã là một hoạt động đi sâu vào nhận thức của người dân Việt Nam. Mỗi tách trà nóng không chỉ giúp khơi gợi niềm cảm hứng cho ta đến với những sáng kiến đặc biệt, mà nước trà vàng trong ấm nóng còn giúp thanh tịnh tâm hồn, mang lại sự bình yên cho ta trong những tháng ngày bộn bề lo toan.

Thưởng trà là một hoạt động tưởng chừng đơn giản nhưng lại vô cùng kỳ công. Từ công đoạn lựa chọn loại trà phù hợp cho đến từng bước chế biến ra một ấm trà ngon là cả một nghệ thuật mà người thưởng trà là một người nghệ sĩ say mê với nỗi niềm rất riêng của mình.

Không như Trà đạo ở Nhật hay Thưởng trà ở Trung Quốc, văn hóa thưởng trà ở Việt Nam lại có đôi phần khác biệt và rất riêng. Hãy cùng Diva Gốm Sứ tìm hiểu và cảm nhận một cách rõ nét nhất về hoạt động văn hóa này.

Trà – Thức uống không chỉ ngon mà còn tốt cho sức khỏe

Trải qua nhiều cuộc nghiên cứu về thành phần, trà hay còn gọi là chè được chứng minh là kho tàng của các hoạt chất sinh học. Điển hình như các polyphenol, các alkaloid, các aminoaxít, vitamin, flavonid, flour, tanin, saponin… Tất cả có 12 nhóm hoạt chất trong cây chè đều có công dụng nâng cao sức khỏe, hạn chế được nguy cơ mắc các căn bệnh liên quan đến lão hóa và sức đề kháng của cơ thể.

Trà có lợi ích cho hô hấp và tim mạch, trà có khả năng ức chế, ngằn ngừa sự phát triển tế bào ung thư bởi một thành phần dược tính mang tên ECGC (Epi gallocatechine gallate), loại chất có khả năng chống ung thư (từ ngăn cản tế bào ung thư đến chặng đứng sự di căn của các khối u). ECGC có sức sống chất ôxy hóa mạnh gấp 100 lần so với vitamin C và gấp 25 lần so với vitamin E, nên trà còn được xem như một thành phần giúp cơ thể chống chọi lại được tác nhân lão hóa bởi thời gian.

Phong trà – Nét văn hóa đầy tinh tế của người Việt

Ở Việt Nam, văn hóa thưởng trà còn hay được gọi là Phong trà (phong cách uống trà), thể hiện phong phú những khía cạnh văn hoá ứng xử của người dân Việt.

Người Việt dùng trà nguyên thủy – loại trà mộc giản đơn nhất của nghệ thuật uống trà – để có thể tận hưởng được vị ngon thuần túy mà trà đem lại. Bên cạnh đó, người yêu trà còn có nhiều sự lựa chọn khác như trà sen, trà sói, trà bạch ngọc (ướp hương từ năm loại hoa màu trắng: nhài, cúc trắng, bông bạch, mộc và ngọc lan); trà mật ong, trà long nhãn, trà nhân sâm… Mỗi loại trà làm nên một hương vị khác nhau, trong đó trà sen là thứ trà quý nhất, ngày xưa chỉ dành cho bậc vua chúa thưởng thức.

Nước dùng pha trà thường phải là thứ nước mưa được hứng giữa trời, hay từ các suối nguồn tự nhiên, cầu kỳ hơn nữa là thứ sương đọng trên lá sen vào buổi sớm mai. Cách đun nước cũng phải phải đảm bảo giữ được độ thanh tĩnh và không làm ảnh hưởng đến hương vị của trà (người Việt gọi là “nhất thủy,” “nhì trà”). Yếu tố trong sạch và tự nhiên của nước đun trà sẽ là mấu chốt để phần nước trà thành phẩm của bạn có đạt đến độ hoàn hảo vốn có hay không.

Việc lựa chọn các dụng cụ để thưởng trà cũng là một bước không thể thiếu đối với những ai đam mê trà. Như người xưa hay nói rằng “Tam bôi, tứ bình” (bình và ấm trà) đó chính là bộ đồ pha và uống trà có ấm và 4 chén quân, một chén tống để chuyên trà. Chén quân thường là loại chén hạt mít (mắt trâu), bình cũng có bình chuyên, bình tống, tùy theo lối uống “độc ẩm, song ẩm, tứ ẩm hay quần ẩm” để chọn loại bình tương ứng.

Người thưởng trà sành điệu là người chọn thời điểm uống trà vào lúc mờ sáng (khoảng 4-5 giờ sáng) khi thời khắc âm dương giao hòa, đêm qua – ngày tới), uống trà thời khắc giao hòa này sẽ có lợi cho sức khỏe và tâm hồn, hướng người thưởng trà tới những điều tốt đẹp.

Về không gian thưởng trà của người Việt cũng đòi hỏi có một không gian rộng để tận hưởng được hết sự tinh túy của trà. Không gian thưởng trà thường mang hơi hướng của văn hóa thiền – là không gian thanh tịnh, thuần khiết, tao nhã, êm dịu. Lý tưởng nhất là những nơi có khung cảnh thiên nhiên đẹp, yên tĩnh, bên trong có tranh ảnh, thư pháp, góc đọc sách báo hoặc bàn cờ.

Nghệ thuật Phong Trà của Việt Nam tưởng chừng là giản đơn nhưng lại mang trong mình sự kì công, đòi hỏi sự tỉ mỉ về tinh thần của người thưởng trà. Tìm đến trà là tìm đến sự bình yên trong tâm hồn, mỗi tách trà là một ốc đảo thơ mộng của những ai muốn tìm thấy sự bình lặng giữa bao bộn bề, lo toan.

Tài Phan (Tổng hợp từ Internet)