Người ta gọi Cha no Yu – nghi thức pha trà trong Trà Đạo là “chiếc hộp văn hóa truyền thống Nhật Bản” có lẽ vì nó chứa đựng rất nhiều nét nghệ thuật truyền thống từ gốm sứ, tranh khảm, tre trúc trong các loại trà cụ, cho đến văn hóa ẩm thực trong những chiếc bánh Wagashi nhâm nhi khi uống trà, song song đó là giá trị của không gian trà thất, bộ Kimono và cả thần thái của người pha trà. Hãy cùng DIVA Gốm Sứ tìm hiểu thêm về nét văn hóa độc đáo này nhé.

Cha no Yu chính là cụm từ để chỉ trọn vẹn nghi thức pha trà, từ bước chuẩn bị đến bước pha trà với bộ trà cụ trước mặt các vị khách, trong gian phòng gọi là trà thất (Chashitsu). Nghe có vẻ đơn giản nhưng thực sự Cha no Yu có ý nghĩa rất lớn trong văn hóa Trà Đạo của Nhật Bản.

Một “nghi thức pha trà” được tính từ lúc chủ nhà mời trà, cân nhắc thời gian, chủ đề của cuộc trò chuyện, sau đó bày biện và thanh tẩy trà cụ, pha trà, thưởng trà và dọn cất trà cụ khi kết thúc. Một nghi thức pha trà với người Nhật cũng như một màn trình diễn nghệ thuật, trong đó những vị khách cũng là những nghệ sĩ cùng thưởng trà, dùng bánh Wagashi và đàm đạo với chủ nhà.

Một trà thất (không gian thưởng trà) luôn được bài trí cẩn thận theo nguyên tắc “thết đãi ngũ quan”. Đó là nơi yên tĩnh đủ để người thưởng trà có thể nghe được tiếng gió lay cành lá trong vườn, tiếng nước sôi trong ấm, ngắm nhìn những cành hoa trang trí, ngửi mùi hương dễ chịu của trà và nếm vị thanh ngọt của bánh Wagashi.

Quy trình Temae

Trà cụ

Cha-dougu là tên gọi chung cho những trà cụ xa xỉ chuyên dùng trong việc pha trà, thỏa mãn cả hai yếu tố thẩm mỹ và khả dụng. Thực tế có đến hơn 100 loại trà cụ, mỗi loại trà cụ đều có nhiều món khác nhau được phân chia theo chất liệu, chất lượng, thời điểm sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay đa số chỉ sử dụng một số loại trà cụ cơ bản như sau:

1.Ấm trà (Kama): Ấm nước bằng sắt dùng để đun nước, kích cỡ ấm tùy vào nhu cầu sử dụng cũng như tùy theo mùa.

2. Gáo múc nước (Hishaku): Dùng để múc nước và nước nóng ra chén trà, gáo múc nước được làm bằng tre.

3. Chậu đựng nước (Kensui): Được làm bằng nhiều chất liệu đa dạng như kim loại, gốm sứ, gỗ, dùng để rửa chén trà sau khi uống, hay đựng nước không dùng nữa.

4. Chén trà (Chawan): Có nhiều loại và nhiều hình dạng đặc biệt theo mùa.

5. Hũ đựng trà (Cha-ire hay Natsume): Dùng để đựng bột trà. Tùy theo loại trà mà người ta sử dụng các loại hũ đựng trà có chất liệu khác nhau như sơn mài hay gốm,…

6. Hũ đựng nước (Mizusashi): Dùng để đựng nước sử dụng trong Tamae với chất liệu đa dạng như sứ, kim loại, thủy tinh, gỗ,…

7. Muỗng múc trà (Chashaku): Làm bằng tre, gỗ hoặc ngà voi, dùng để múc bột trà.

8. Cây đánh trà (Chasen): Là dụng cụ dùng để pha trà Matcha. Cây đánh trà thường được làm từ tre, có  một đầu trông như chiếc lồng đèn với nhiều cọng tre mảnh nhỏ, rất mềm nên không làm trầy xước chén trà. 

9. Khăn Chakin: Khăn lau chén trà trước và sau khi pha trà.

10. Khăn Fukusa: Khăn lau hũ đựng trà, muỗng trà,…

Vân Nguyễn (Theo Tạp chí Kilala)